مطالعه تحوّلات ژئومورفولوژی بستر رودخانه هریرود و تأثیر آن بر مرز بین المللی

با توجّه به روند پیچیده جابه­جایی بستر اصلی و فرسایش در رودخانه مرزی هریرود و اهمّیّت زیادی که تغییرات مورفولوژی این رودخانه در مسائل هیدروپلیتیکی دارد، نیاز به شناخت تغییرات مورفولوژی این رودخانه شدیداً احساس می گردد. در صورت پیش بینی روند تغییرات مورفولوژی کانال های رودخانه ای، راهکارهای بهتری را می توان برای حلّ مشکلات ارائه داد. با کمّی­سازی مئاندرهای این رودخانه از روی نقشه ها و تصاویر زمان دار گذشته و حال می توان میزان جابه­جایی­های بستر اصلی رودخانه را در دو جهت طولی و عرضی شناسایی نمود. روش تحقیق در این مقاله، به صورت تجربی – آزمایشگاهی بوده است و به شیوه استقرایی در حدّ فاصل سرخس تا سه مرزی تایباد در مسیر هریرود انجام شده است این کمّی­سازی با بهره گیری از gis ونرم­افزار spss و برداشت های میدانی صورت گرفته است. همچنین تأثیر متغیّرهای طبیعی همچون تکتونیک، میزان شیب، نوع سازند و دبی رودخانه، مورد سنجش قرار گرفت تا میزان تأثیر هرکدام از این پارامترها بر جابه­جایی مئاندرها شناسایی گردد. هدف اصلی از این پژوهش، بررسی تغییرات مورفولوژیک بستر هریرود به عنوان یک رودخانه مرزی و بررسی علل و عوامل تأثیرگذار در این تغییرات بوده است. نهایتاً مشخّص گردید یک سری عوامل محیطی و آنتروپوژنی در جابه­جایی­های صورت­گرفته در بستر هریرود نقش داشته و اینکه جابه­جایی ها بیشتر به سمت ایران بوده است.